देणगी - लेखक - दिव्या धनंजय गोवेकार

लेखक - दिव्या धनंजय गोवेकार

भुतकाळांतलो एक दीस...

हाय सायबा! हिका आनी आयजूच म्हूर्त मेळ्ळो?

देवा पाव… शूSS! तें म्हणप ना. तिणें कितें सांगला तें याद ना? असलें आसतना ताचे लागीं बी वचप ना.

पूण आयज म्हजो आठवे यत्तेंतलो पयलोच पेपर आनी तोय बी कसलो? गणीत! येद्या व्हड संकटा वेळार ताका उलो मारप ना जाल्यार आनी कोणाक? आवयन सांगलां मगो असलें आसतना ताचे लागीं गेल्यार खंय आमचे दोळे फुट्टात, आनी म्हजे बी...? ना, ना बेश्टे अभद्र कितेंय चिंतू नाका.

न्हाणयेंतल्यान भायर सरता सरतां हांवें म्हकाच शिटकायलें आनी खंय तेंकत म्हण आंग आवळींत एकदांचें रांदचेकुडींत घालून घेतलें. मातशें पयसूच रावन ल्हव आवयच्या कानार ही खबर घातली, आयकून तिचेंय तोंड बावलें. पयलींच उशीर जाल्लो, ह्या विशयाचेर आनी भासाभास करिनासतना आवयन कपडे-लत्ते काडून दिले. बेगीन बेगीन च्या घेवन परिक्षेक वचपाक भायर सरलें. तशी ही आतां संवयच जाल्ली.

आयचे परिक्षेचें तें एक वर चडूच झेमतालें, केन्ना एकदां जीव घरांत घालूं अशें जाल्लें. परिक्षेचो वेळ सोंपलो. पेपर दिलो आनी पावलां घराचे दिकेन वळ्ळीं ती बद्द घरा कडेन येवन थारलीं. हरशीं पेपर जालो म्हणटकच त्या पेपराचेर सगळ्या इश्ट-इश्टिणींचें चर्चासत्र सुरू जातालें आनी तातूंत सहभागी जावंक ना जाल्यार तो पेपर अजूनय सोंपूंक ना अशें दिसतालें. पूण आयज हे नसायेक लागून कितें उलोवपाचो मूड नासलो आनी कितेंच नाका जाल्लें. हरशीं म्हण ह्या चर्चा सत्रांनी म्हाका चड सहभागी जावपाक मेळच नाशिल्लें. आतां ही आयल्या म्हणटकूच फुडले पांच दीस वचपाचें नांव कशीच काडची नाशिल्ली आनी ताच्या सांगातान आयिल्लें तें दुखप. ताका लागून फाल्यांच्या पेपराची तयारी सोडून हांवें हांतरुणार ताणून दिलें. 

वर्तमानांत...

म्हजे बाबतींत ‘नसाय’ म्हणल्यार कितें हें सगळ्यांत पयलीं स्पश्ट करता. नसाय म्हणल्यार म्हजी म्हयन्याची पाळी, पिरियड्स. हय! त्या दिसाय म्हजी म्हयन्याची पाळी आशिल्ली. तिका ज्युस्त म्हजे परिक्षे वेळार येवपाची सवंय, आनी देखून सदांच ती विटणूक कशी दिसताली. पूण हाका आनिकूय कांय कारणां आशिल्लीं. हे नसायेन म्हजे जिणेंत केल्ल्या आगमनाचो दीस म्हज्या मनाक अजून वेंग मारून आसा. 

गिमाळ्याची सुटी लागीं पावता म्हणसर मामागेर रावपाक वचपाक साटली-पोटली बांदून दवरप आनी सुटयेच्या पयल्याच दिसा मामागेर हजेरी लावप. मामागेर म्हणले कांय फक्त मस्ती आनी मस्ती. थंय कोणाची कसलीच तापसाण ना. एके तरेन पळयलें जाल्यार, माथ्यार कसलेंच वजें ना. जाय तितलें खेळप आनी जाता तितलीं धुमशणां घालप. मामागेलो पुराय गांव आनी त्या गांवांतलीं मनशां म्हणजे खळखळून व्हांवपी मोगाचो झरोच कसो. थंय पुराय दीस भावंडां वांगडा खेळप आनी जसो सांजेचो काटो साताक मेळ्ळो काय मामेभयणीलो म्हणल्यार करिष्मालो उलो कानार पडटालो, 

‘दिव्या! न्हावपाक यो’.

जे मेरेन म्हाका याद जाता, हांव मामागेर रावपाक गेलें कांय म्हज्या मामाले चली करिष्माच म्हाका न्हावंक घालतालें. ताचे बदला हांवें दीसभर कितें कितें केलें हें ताका सांगप. म्हज्या उपरांत एक-एक करून सगळीं न्हावन घेतालीं. मागीर हांव आनी म्हज्या मामालीं चार भावंडां अशीं आमी पांच जाणां एके वळींत बसप आनी मामीन केल्ली गरम गरम च्या आनी वांगडा तिणें केल्लें खाण फस्त करपाक चडूच उमेद भोगताली. पूण ह्या म्हज्या गिमाळ्यांतल्या आवडट्या नित्य नेमाक एक दीस कायमचो खंड पडलो. घडलें अशें...

परत एकदां भूतकाळांत...

गिमाळ्यांतली सुट्टी सोंपूंक आनीक एक सप्तक उरिल्लें ताका लागून मस्तीपणांचो दर्जो चडूच वाडिल्लो. सदां भशेन सात जाता थंय आसा करिष्मालो आवाज कानार पडलो. हांवें आनी वेळ लायलो ना, खेळ थंयच साणून न्हाणयेंत धांव मारली, थंय तें पयलींच गरम उदकाची बालदी घेवन हाजीर आसलें. आयज तें म्हाका माथ्यार न्हाणोवपाचें आशिल्ल्यान ताणें पयलीं म्हजी विणी सोडयली, खोमशी काडली पूण भितरलो पेटीकोट तसोच दवरलो. इतलो वेळ गांवभरच्यो गजाली आयकुपाक गुल्ल जाल्ल्या करिष्मान अचकीत वेगळेंच वळण घेतलें. 

‘फाटल्यान पेटीकोटाक कितें लागलां गो?’

‘कितें? मातीच आसतलीं’

‘खरेंच?’

‘हय गो, वदळ धांवता धांवता हांव पडलें’

तरीय ताचें समाधान जालें ना, म्हाका थंयच राव सांगून तें फाटल्यान खंय तरी गेले. आयज मामीय घरांत नाशिल्ली. थोड्या वेळान पळय जाल्यार हे शेजारच्या संपूर्णाक घेवन आयलें. ताणें येवन म्हज्या फाटल्यान तपासलें. हांचें गोंदळिल्लें तोंड पळोवन म्हाकाय कांय कळ्ळें ना. 

‘हय गो, जालें आसतलें तें,’ संपुर्णाक दुबाव.

उपरांत त्या दिसाच्यान करिष्मान म्हाका केन्नाच न्हाणयलें ना.

सगळ्या वांगडा बसून, एकामेकांक चाळोवन च्या घेवपाची संवय आशिल्ल्यान आयज कडेक बसून च्या घेतना च्या गोड आसूनय कडूच लागताली. हरशीं सुटी सोंपच्या आदल्या दिसा व्हरूंक येवपी माँ आनी डॅडी तेच राती हजर जालीं. हो अचानक घडिल्लो बदल पळोवन हांव बर्‍यांच व्हड कुवाड्यांत पडलें. तांची सगळ्यांची नदरूच खावंक येताली.

‘माँ, रगत कशें कितें तरी येता, अशें कितें तें?’ घराक पांय लागताच हांवें तिका विचारलें. 

‘तशेंच तें’ ही तिची जाप आशिल्ली खरी पूण तातूंत म्हज्या प्रस्नाक समाधान मेळ्ळें ना. तिचें चिंतेस्त तोंड पळोवन आनीक कितें विचारपाचो धिरूच जालो ना. दिसलें म्हजेंच कितें चुकलें कांय...? 

सदचे संवये प्रमाण सांजे न्हावन-धुवन देवार्‍यांत देवाक पांयां पडपाक वतालें तेन्नाच आवयन येवन आडायलें आनी गंभीर ताळ्यान सांगलें, ‘अशें भायर जाता तेन्ना पांच दीस देवाक पांया पडप ना, पांचांतले तीन दीस कडेक रावप म्हणल्यार खंयच तेंकप ना. तुजे गरजेचें सामान कुशीक दवरप, फकत सुळसुळीत कपड्यांक वा कपडे घातिल्ल्या मनशांक तेंकल्यार उपकारता. आतां चड भोंवप ना आनी खेळ जाल्यार सामकोच बंद करप,’ अशे जायते नेम आनी अटी म्हज्या सुकण्या वरी जिविताक त्या खिणा सावन लागल्यो. पूण त्यो कित्याक हो प्रस्न मात कडेकूच उरलो. तेन्नाच्यान म्हजें भुरगेपण सोंपिल्ल्याचो म्हाका भास जालो.

सुटी येवचे पयलीं साटली-पोटली बांदप बंद जालें. खेळूय फक्त दोळ्यांनी पळोवपा पुरतोच मर्यादीत उरलो. लागींच्या सोयर्‍यां कडल्यान ‘यो मगो रावपाक’ अशीं उतरां आयकूंक येवपाचीं बंद जाल्लीं. मामागेर बी रावूंक वचप पूण फक्त आवय वांगडा नाजाल्यार सगळ्यो सुटयो घराच सारप. एक एक फावट दिसतालें म्हजेच वांगडा अशें कित्याक घडले कांय? परत वचप भूतकाळांत आनी परतें येवपूच ना.

सदां खातीर वर्तमानांत...

त्या दिसा सावन जिणेक एक वेगळीच पातळी मेळ्ळी. पाळयेच्या दिसांनी पोटांत वळून येवप, हात पांय दुखप असले शारिरीक त्रास खूब जाताले. पूण हें दुख्ख सांगपाक केन्ना कोण आपलोसो दिसलोच ना. तें फक्त हांवें सोंसप, कडेक रावन, कोणाक ताची सुलूस न लागता. दीस धांवताले तशी ह्या पिडेची संवय जाली. आवयन तर हे बाबतींत कितें मार्गदशन केलेंच ना आनी मागीर हांव म्हाकाच कोसतालें, म्हाकाच ही कीड कित्याक लागली कांय?

मनाक गांठी पडत आशिल्ल्यो पूण उपरांत ‘पिरीयड्स’ ह्या विशयाचेर स्कूलांत जायत्यो कार्यशाळा घडपाक लागल्यो. दोतोर, टीचरी ह्या विशयाचेर जायती माहिती दिवपाक लागलीं. इतल्या दिसांची धुवरेल्ली जीण स्पश्ट दिसपाक लागली. म्हयन्याची पाळी फक्त म्हाकाच न्हय तर दर एके अस्तुरेच्या जिवितांत ती आस्पावल्या. त्या पांच दिसांनी पोटांत वळून येवप, हात-पांय दुखप हें सगळें सैमीक हें कळ्ळें. हरशीं पाळी आसतना पुराय दीस हांव एकूच कपडो वापरतालें. तो 4 ते 5 वरांनी बदलून दुसरो घेवपाक जाय हे आवयन केन्ना सांगलेच ना. पुराय दीस ती वोलसाण आंगार घेवन रावपाक जीव आनीक विट्टालो. पूण ह्या जायत्या कार्यशाळां वरवीं सगळ्यो गांठी आपसूक सुटूंक लागल्यो. आंगांर जावप वा भायर जावप, ही एक नसाय नासून ती देवान एके अस्तुरेक दिल्ली व्हड देणगीच कशी. सुरवातेक दूख जाता खरें पूण फुडाराक जेन्ना त्या दुख्खाचें फळ मेळटा तेन्ना तें आनीक खंयच्याच सुखा वांगडा मेजूंक मापूंक जायना. जे अस्तुरेक ही देणगी लाबल्या तिचें जिवीत खरेंच जैतीवंत जाता.

एकदां गांठ पडिल्लें सूत कितलेंय नीट केल्यार, पयले वरी तें केन्नाच सरळ जायना म्हणटात न्हय? तशीच गत म्हजी जाली. म्हज्या मनांतले कांय प्रस्न अजूनय सुटूंक नात. म्हयन्याचे पाळये वेळार तर पांचूय दीस रक्त व्हांवप सुरूच आसता जाल्यार फक्त तीन दीस कडेक कित्याक रावप?  ताचे परस व्हड प्रस्न म्हणल्यार, पाळी आसतना देवाक देवार्‍यांत वचून पांया पडप ना हो नेम लायिल्लो खरो, पूण पाळी आसतना कसलेंय संकट आयलें जाल्यार त्या संकटा वेळार देवाचें नांव आपसूक ओंठार येता तेन्ना त्या मनांत आशिल्ल्या देवाक कितें करप?